مقدمه:کار و انسان دو جزءاصلی و تفکیک ناپذیر هستی است که باید به گونه ای متناسب با یکدیگر برنامه ریزی شوند. نبود تناسب میان توانمندی های انسان و نوع کاری که او انجام میدهد سبب بروز مشکلات بسیاری میشود در این راستا علم ارگونومی از زوایای مختلف سلامت شاغلین و همچنینکارآیی آنها را مورد بررسی قرار می دهد. مدیریت اغلب از شرایط نامناسب کار و آنچه می تواند سبب کاهش بهرهوری شود آگاهی ندارد و نیروی کار اغلب به شرایط نامناسب کار سازش می یابند اما هزینه این سازش افزایش زمان کار،پایین بودن کیفیت، افزایش صدمات و بیماریهای ناشی از کار خواهد بود. هدف این تحقیق ارائه توصیه هایی برای بهبود موقعیت کاری در کتابخانه ها و کمک به سازمان پشتیبان و نیز توصیه هایی برای حل مشکلات رایج در کتابخانه ها می باشد.
روش کار: پژوهش توصیفی– مقطعی حاضر طی یک بازه زمانی دو ماهه از آبان ۱۳۹۰ تا دی۱۳۹۰ از کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی استان همدان به تعداد۱۱۲ نفر شرکت کردند. متغیرهای اصلی مطالعه شامل برخی ویژگی های دموگرافیک و ابزار کاری کتابداران بوده است. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه و چک لیست محقق ساخته که روایی وپایائی آن تایید گردید، استفاده شده است. پرسشنامه طراحی شده از سه بخش تشکیل شده بود که بخش اول آن شامل برخی اطلاعات دموگرافیکی، بخش دوم شامل وضعیت کاری کتابخانه و بخش سوم شامل بررسی شیوع اختلالات عضلانی برگرفته از پرسشنامه استاندارد نوردیک می باشد. چک لیست برای سنجش ابزار های کاری از استاندارد اوشا و نایوش الگو برداری شده است.داده ها با استفاده از نرم افزار ۱۳ SPSS تجزیه و تحلیل و ارتباط بین متغیرها توسط شاخصهای آماری همبستگی رتبه‌ای اسپیرمن و ضریب خی مورد تحلیل قرار گرفت
یافته ها: یافته ها نشان داد بیشتر شاغلین صرف نظر از جنسیت، سن و سابقه کار در ناحیه کمر (۵۱%) و گردن(۴۸%) در طول یکسال گذشته دچار ناراحتی شده اند.با توجه به وظایف کتابداران در کتابخانه ها، هنگام جا زدن کتابها در قفسه ها،طبق داده ها تقریبا یک سوم کتابداران دارای حداقل یک نوع ناراحتی بودند.همینطور در رابطه کار با کامپیوتر بیش از نیمی از آنها در ناحیه شانه دچار ناراحتی بودند.طبق بررسی ابزار کاری و عدم وجود استاندارد ها در صندلی، میز، صفحه نمایش و صفحه کلید، داده ها نشان داد بین وضعیت صندلی، میز، مانیتور واختلالات اسکلتی _ عضلانی رابطه معنا دار آماری(۰۲۵/۰ (P = ( 009/0 (P=(045/0=(P وجود دارد. از بین کتابداران ۳۷% آنها ابراز داشتند در طی یکسال گذشته به علت عوارض و ناراحتی های اسکلتی و عضلانی به پزشک مراجعه کرده اند.
نتایج:شیوع عوارض به رغم جوان بودن جمعیت بالا بوده و رابطه معنی داری بین افزایش سابقه کار و سن افراد و ابتلا به عوارض اسکلتی عضلانی به دست آمد و همچنین عوامل کاری خطر گذار بر قسمت های مختلف بدن شناخته شد که بیش از همه در ناحیه گردن و کمر خود نمایی می کردند. بنابراین باید هر چه سریع تر شرایط محیط کار را اصلاح کرد و مدیرانسازمانبرنامههاییرابرایبهبودوضعیت کاری،کاهش فشارها، اصلاح ابزار کار و آموزش شیوه صحیح کاری برنامه ریزی کنند.
کلید واژه ها: کتابداری، کتابخانه های عمومی، ارگونومی، اختلالات اسکلتی – عضلانی، همدان
