مشتـریان مهم ترین دارایی سازمان به‌حساب می آیند و نمی توان آینده درخشانی برای یک سازمان بدون مشتریان راضی و وفادار در نظر گرفت. حفظ مشتریان فعلی کماکان یکی از دغدغه های اصلی سازمان ها می باشد. تجربه ثابت کرده است، فرآیند حفظ مشتری به مراتب هزینه و زمان کمتری نسبت به فرآیند جذب مشتری دارد. کلید اصلی حفظ مشتریان، شناسایی نیازها و انتظارات اساسی مشتریان و جلب رضایت آن ها از طریق برآورده ساختن این انتظارات است. جلب رضایت مشتریان بخصوص در صنایع خدماتی نظیر صنعت حمل ونقل از اهمیت بیشتری برخوردار است. به همین دلیل در سالیان اخیر، روند اصلاحات در زمینه حمل نقل در اکثر کشورها آغاز گردیده است. هدف اصلی از این اصلاحات تغییر تدریجی روند ارائه خدمات به سمت مشتری مداری است. این اصلاحات سبب شده است که شرکت ها در تلاش برای ارائه مشوق هایی قوی برای مسافران باشند تا از این طریق بتوانند مشتریان فعلی را راضی نگه‌داشته و مشتریان جدیدی را جذب نمایند. ارائه مشوق های مناسب به مشتریان، نیازمند شناسایی خدمات مورد انتظار آن‌ها است. خدمات مورد انتظار درواقع انتظارات و امیدواری هایی است که مسافران انتظار دارند در قبال پرداخت هزینه، دریافت نمایند.
اهمیت ارائه مشوق های مناسب از یک‌سو و کمبود منابع از سوی دیگر سبب شده که شرکت های مسافربری قادر به ارائه خدمات مورد انتظار به تمامی مشتریان خود نباشند. راه حل منطقی در چنین شرایطی، تعیین استراتژی های ارائه خدمات به مشتریان بر اساس ارزش آن هاست. مدل تعیین ارزش توسعه داده شده در این تحقیق، ترکیبی از 4 متغیر طول مدت ارتباط، فرکانس، فاصله و تازگی است که تحت عنـوان LDcFR نامگـذاری شده است. طبق بررسی های صورت گرفته، مدل LDcFR نسبت به سایر مدل های موجود در تعیین ارزش مسافران از جامعیت بالاتری برخوردار بوده و می تواند در تعیین استراتژی های بازاریابی شرکت های مسافربری نقشی کلیدی ایفا کند.
مدل LDcFR به تنهایی نمی تواند کمک چندانی به صنایع نماید. دلیل این امر نیز تمایل شرکت ها به تدوین استراتژی های محدود می باشد. بر همین اساس، در این تحقیق از الگوریتم رقابت استعماری که یکی از انواع الگـوریتم های تکاملی است در خوشه بندی مسافران و از زنجیره مارکوف در تعیین خوشه های باارزش استفاده شده است.
نتایج حاصل از اعتبارسنجی و پیاده سازی مدل توسعه داده شده بر روی داده های واقعی، نشان از دقت بالای مدل دارد. این مدل علاوه بر دقت بالا، به دلیل استفاده از الگوریتم رقابت استعماری، از سرعت بالاتری نیز برخوردار می باشد.
واژه های کلیدی: ارزش مسافر، مسافر الکترونیکی، صنعت حمل ونقل، مدیریت ارتباط با مشتری، الگوریتم رقابت استعماری، داده کاوی